Boşanma ve Çocuğun Dünyası
Boşanma, sadece eşler arasındaki bir hukuki süreç değildir; aynı zamanda çocukların hayatında derin izler bırakabilen bir dönüşüm sürecidir. Anne ve babanın ayrılması, çocuğun güvenlik algısını, aidiyet hissini ve duygusal gelişimini etkileyebilir. Ancak unutulmamalıdır ki her çocuk aynı şekilde etkilenmez. Çocuğun yaşı, gelişim dönemi, ebeveynlerin ayrılık sürecindeki tutumu ve sonrasında sergiledikleri davranışlar, çocuğun yaşadığı duygusal yoğunluğu belirler.
👉 Daha fazla bilgi için Psikolog Faruk Taşdemir sayfasına göz atabilirsiniz.
Boşanmanın Çocuk Üzerindeki Genel Etkileri
Boşanma sürecinde çocukların yaşadığı etkiler farklılık gösterebilir. Genel olarak şu sonuçlarla karşılaşılabilir:
-
Güvensizlik ve terk edilme korkusu
-
Akademik başarının düşmesi
-
Sosyal ilişkilerde zorluklar
-
Öfke ve agresyon
-
İçine kapanma ve yalnızlık hissi
-
Uyku bozuklukları, kabuslar
-
Suçluluk ve kendini sorumlu hissetme
Bu etkiler kalıcı olmak zorunda değildir. Çocuğun yanında duran, sevgi ve istikrar sunan ebeveynler, sürecin olumsuz etkilerini büyük ölçüde azaltabilir.
👉 Boşanmanın psikolojik etkileri hakkında bilimsel bir makale için American Psychological Association – Divorce and Children kaynağına göz atabilirsiniz.
Yaş Gruplarına Göre Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkileri
0-5 Yaş Arası Çocuklar
Bu yaş grubundaki çocuklar soyut kavramları anlamakta zorlanır. Boşanma onlar için genellikle “anne ya da babam beni terk etti” şeklinde algılanır.
-
Yaşayabilecekleri duygular:
-
Ayrılık kaygısı
-
Uyku problemleri
-
Daha fazla ağlama veya öfke nöbetleri
-
-
Ebeveynlere öneriler:
-
Çocuğa terk edilmediğini hissettirmek
-
Günlük rutinlere devam etmek
-
Sık sık fiziksel temas (sarılma, öpme) ile güven vermek
-
6-12 Yaş Arası Çocuklar
Bu dönemde çocuklar daha somut düşünmeye başlar. Boşanmayı anlarlar ancak genellikle kendilerini sorumlu hissederler.
-
Yaşayabilecekleri duygular:
-
“Anne babam benim yüzümden ayrıldı” düşüncesi
-
Akademik performansta düşüş
-
Arkadaş ilişkilerinde bozulma
-
İçe kapanma veya aşırı öfke
-
-
Ebeveynlere öneriler:
-
Çocuğa boşanmanın onun suçu olmadığını açıklamak
-
Okul hayatını yakından takip etmek
-
Çocuğa duygularını ifade etme alanı sağlamak
-
Ergenlik Dönemi (13-18 Yaş)
Ergenlik dönemi, kimlik gelişiminin en yoğun yaşandığı süreçtir. Boşanma, bu dönemdeki çocuklarda daha karmaşık tepkilere yol açabilir.
-
Yaşayabilecekleri duygular:
-
Ebeveynlerden birine karşı yoğun öfke
-
Aile kurumuna güven kaybı
-
Riskli davranışlara yönelme (sigara, alkol, asosyal davranışlar)
-
Geleceğe dair belirsizlik ve karamsarlık
-
-
Ebeveynlere öneriler:
-
Ergenin bireysel alanına saygı duymak
-
Onunla açık iletişim kurmak
-
Gerekirse profesyonel destek almak
-
👉 Boşanmanın çocukların gelişimi üzerindeki etkileri için Harvard Health – Children and Divorce makalesine göz atabilirsiniz.
Ebeveynler İçin Yol Haritası: Çocuğunuzu Nasıl Destekleyebilirsiniz?
1. Çocuğa Gerçeği Açıklayın
Boşanma sürecini saklamak, çocuğun kafasında daha fazla soru ve korku yaratır. Yaşına uygun bir dil kullanarak durumu açıklamak gerekir.
2. Çocuğun Suçluluk Hissi Taşımasına İzin Vermeyin
Birçok çocuk boşanmayı kendi hatası olarak görür. Bu yanılgıyı gidermek için sık sık “Bu senin suçun değil” mesajını vermek gerekir.
3. Ebeveynler Arasında Sadakat Çatışması Yaratmayın
Çocuğun bir tarafı seçmesini istemek, duygusal açıdan büyük bir yük getirir. Çocuk hem anneye hem babaya ihtiyaç duyar.
4. Tutarlı Rutinler Oluşturun
Çocuğun güvenlik algısı için düzenli uyku saatleri, ders programı, oyun zamanı gibi rutinlerin devam etmesi önemlidir.
5. Çocuğun Duygularını Kabul Edin
Üzüntü, öfke ya da korku… Çocuk hangi duyguyu yaşıyorsa kabul edilmeli, bastırılmamalıdır. Onu dinlemek, duygularına değer vermek en önemli destektir.
6. Profesyonel Destek Alın
Çocuğun baş etmekte zorlandığı durumlarda bir çocuk psikoloğundan destek almak çok faydalı olacaktır.
👉 Türkiye’de çocuk ve ergen psikiyatrisi hakkında detaylı bilgi için Sağlık Bakanlığı – Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı sayfasına göz atabilirsiniz.
Boşanma Sonrası Sık Yapılan Hatalar ve Kaçınma Yöntemleri
-
Çocuğu taraf tutmaya zorlamak ❌
-
Diğer ebeveyni kötülemek ❌
-
Maddi sorunları çocuğa yansıtmak ❌
-
Çocuğun önünde kavga etmek ❌
-
Çocuğun duygularını küçümsemek ❌
Doğru olan, çocuğa her koşulda sevildiğini hissettirmek ve anne-baba olarak yanında olmaktır.
Boşanma Travma Olmak Zorunda Değil
Boşanma, çocuk için zorlu bir süreçtir ancak doğru ebeveyn yaklaşımı ile kalıcı travmalara dönüşmek zorunda değildir. Sevgi, istikrar ve açık iletişim; çocuğun bu süreci en az zararla atlatmasını sağlar.
👉 Siz de boşanma sürecinde çocuğunuza nasıl destek olabileceğiniz konusunda profesyonel yardım almak isterseniz, Psikolog Faruk Taşdemir ile iletişime geçebilirsiniz.